Co warto wiedzieć o jelitach?

Jelita

Jelito to część układu pokarmowego. Jego powierzchnię tworzą liczne pofałdowania, kosmki oraz mikrokosmki zwiększające jego obszar, który po „rozłożeniu” stanowiłby około 500m2 (skóra ma zaledwie 2m2).

Jelito dzieli się na jelito cienkie, w którym odbywa się aktywne trawienie i wchłanianie oraz jelito grube, gdzie treść jelitowa ulega zagęszczeniu, oraz wchłaniane są niektóre składniki pokarmowe.

Jelito jest skolonizowane przez różnego rodzaju bakterie. W żołądku i górnym odcinku jelit egzystuje mniejsza liczba mikroorganizmów niż w jego dolnej części. Najwyższa kolonizacja może występować w okrężnicy tj. 1011 - 1012 mikroorganizmów na 1ml treści jelitowej.

Bakterie zasiedlające jelita:

Jakie funkcje pełnią jelita

Trawienie

W jelicie cienkim odbywa się proces trawienia przy udziale enzymów trzustki i kwasów żółciowych.

Rozłożony na poszczególne składniki odżywcze pokarm wchłaniany jest przez ściany jelita cienkiego. Następnie dostaje się on do krwiobiegu i w ten sposób jest transportowany po organizmie.

Jelito grube jest nie tylko przeznaczone do zagęszczania treści pokarmowej poprzez resorpcję wody, ale także powstają tam krótko łańcuchowe kwasy tłuszczowe będące ważnym składnikiem odżywczym.

Obrona

Jelito nie tylko pełni funkcje trawienne, ale zapewnia także obronę immunologiczną organizmu.

Kluczową rolę odgrywają tu mikroorganizmy (flora jelitowa), poprzez:

• Utrzymanie bariery śluzowej.
• Jako bariera mikrobiologiczna, wpływając na zmniejszenie rozprzestrzeniania się chorobotwórczych drobnoustrojów.
• Rozwój jelitowego układu odpornościowego.
• Hamowanie wzrostu czynników chorobotwórczych.

Metabolizm

• Powstawanie witamin (witamina B12, biotyna, witamina K).
• Biosynteza aminokwasów.
• Wytwarzanie kwasów tłuszczowych o krótkich łańcuchach (ważne źródło energii).

Chore jelito

Każdy zna niepożądane skutki antybiotykoterapii: biegunka, złe samopoczucie, zwiększona podatność na zakażenia grzybicze itd. Wszystko to jest spowodowane niszczeniem fizjologicznej flory jelitowej przez antybiotyki. Niechciane zaś zarazki mogą wówczas się rozmnażać, uszkadzać błonę śluzową jelita i zwiększać "przepuszczalność" dla szkodliwych substancji i drobnoustrojów.

Nie tylko antybiotyki powodują zaburzenia flory jelitowej, upośledzając w ten sposób funkcję ochronną błony śluzowej jelit, ale także nieodpowiednia dieta, stres, używki, zanieczyszczenia czy leki immunosupresyjne (np.kortyzol).

Zmiany mogą mieć początkowo takie objawy jak: wzdęcia, zaparcia lub tzw. zespół jelita drażliwego. Zmiany we florze jelitowej mają również duże znaczenie w kontekście przewlekłych zmian zapalnych błony śluzowej jelit jak na przykład wrzodziejące zapalenie jelita grubego i choroba Leśniowskiego-Crohna.

Zespół jelita drażliwego

Zespół jelita drażliwego jest najczęściej występującym zaburzeniem trawienia. Towarzyszą mu takie objawy jak ból brzucha, biegunka występująca naprzemiennie z zaparciami, wzdęcia itp. Stanowi znaczące ograniczenie jakości życia.

Nieprawidłowe trawienie

Charakteryzuje się niewystarczającym trawieniem składników pokarmowych i towarzyszącym mu ograniczonym wchłanianiem składników odżywczych z jelita. Zmiany w trzustce lub woreczku żółciowym odgrywają tu istotną rolę.

Stan zapalny jelit

Nadmierna aktywność układu odpornościowego może doprowadzić do chorób zapalnych jelit. Przykładem jest tu wrzodziejące zapalenie jelita grubego, czy choroba Leśniowskiego-Crohna.

Alergie

Zmiany we florze bakteryjnej jelit są często związane również z chorobami alergicznymi, takimi jak atopowe zapalenie skóry, egzema, astma, katar sienny, alergie pokarmowe itd. Bardzo istotna jest w tym kontekście histamina, ponieważ może wywoływać tzw. reakcje pseudo-alergiczne.

Nietolerancje pokarmowe

Nie do końca strawione pokarmy mogą przedostawać się przez źle działającą barierę jelitową do krwioobiegu, wywołując opóźnioną reakcję immunologiczną mogącą doprowadzić do przewlekłych stanów zapalnych różnych narządów wewnętrznych. Charakteryzują się one na ogół niewielkim nasileniem, ale trwające przez wiele lat, mogą często prowadzić do groźnych chorób autoimmunologicznych.

Krwawienie jelitowe

Wykrycie ludzkiej hemoglobiny w kale wskazuje, że w próbce są śladowe, niewidoczne ilości krwi. Może być to spowodowane zapaleniem błony śluzowej jelit oraz często jest to pierwszą oznaką polipów jelita grubego lub nawet nowotworów złośliwych jelit. W tym kontekście ważne jest także oznaczenie markera nowotworowego M2-PK w kale i ewentualnie dalsza diagnostyka.