Alergia na laktozę to bardzo powszechny problem dotykający znaczną część populacji na całym świecie. Nietolerancja tego cukru mlecznego objawia się szeregiem dolegliwości pokarmowych, takich jak wzdęcia, bóle brzucha i biegunka, które pojawiają się po spożyciu produktów mlecznych. Choć może wydawać się uciążliwa, alergia na laktozę jest doskonale rozpracowana i w pełni możliwa do opanowania po dostosowaniu diety i stylu życia.
Kluczowe wnioski:- Alergia na laktozę wynika z niedoboru enzymu laktazy, który rozkłada cukier mleczny. Jest to bardzo powszechny problem dotykający ludzi na całym świecie.
- Objawy takie jak wzdęcia, bóle brzucha i biegunka pojawiają się po spożyciu produktów mlecznych i są sygnałem nietolerancji laktozy.
- Osoby cierpiące na alergię na laktozę muszą unikać lub ograniczyć spożycie nabiału, wybierając produkty bezlaktozowe lub laktozy.
- Istnieją łatwe do przeprowadzenia testy diagnostyczne, które pozwalają potwierdzić lub wykluczyć nietolerancję laktozy.
- Przy odpowiedniej diecie i zmianie nawyków życie z alergią na laktozę może być łatwe i komfortowe.
Czym jest "alergia na laktozę"? Przyczyny i mechanizm
Alergia na laktozę to nic innego jak nietolerancja cukru mlecznego, zwanego laktozą, która jest naturalnie obecna w mleku i produktach mlecznych. Objawia się szeregiem dolegliwości żołądkowo-jelitowych po spożyciu tych produktów. Jest dość powszechnym schorzeniem, które dotyka nawet 75% populacji na świecie.
Przyczyną alergii na laktozę jest niedobór enzymu laktazy, który odpowiada za rozkładanie laktozy na prostsze cukry – glukozę i galaktozę, które mogą być następnie strawione i wchłonięte przez organizm. Kiedy laktaza jest nieobecna lub występuje w niewystarczającej ilości, nielaktozowy cukier kumuluje się w jelicie grubym, powodując różne dolegliwości.
Niedobór laktazy może być wrodzony lub nabyty. Wrodzona nietolerancja laktozy związana jest z nieprawidłowym kodem genetycznym, z kolei nabyta pojawia się najczęściej w wyniku uszkodzenia błony śluzowej jelita przez infekcje, urazy lub choroby autoimmunologiczne.
Brak właściwego trawienia laktozy prowadzi do jej fermentacji przez bakterie jelitowe, wytwarzając nieprzyjemne objawy ze strony układu pokarmowego. Jednak stopień nasilenia objawów silnie zależy od ilości spożytego nabiału oraz poziomu niedoboru enzymu laktazy.
Najczęstsze objawy "alergii na laktozę" po spożyciu nabiału
Objawy alergii na laktozę są dosyć typowe i zazwyczaj pojawiają się w ciągu 30 minut do 2 godzin po spożyciu produktów mlecznych. Należą do nich:
- Wzdęcia, gazy, uczucie pełności w jamie brzusznej
- Bóle brzucha, skurcze
- Luźne, wodniste stolce lub biegunka
- Nudności, czasem wymioty
- Głośne burczenie w brzuchu (tzw. "chory pies")
Nasilenie objawów zależy od ilości spożytej laktozy oraz indywidualnej wrażliwości danej osoby. Im więcej nabiału, tym bardziej dotkliwe dolegliwości. U niektórych osób mogą wystąpić także objawy pozajelitowe, takie jak bóle głowy, zmęczenie, zaparcia czy zaburzenia nastroju.
Warto pamiętać, że dolegliwości mogą utrzymywać się nawet do 48 godzin po spożyciu laktozy. Szczególnie narażone są osoby starsze, których poziom laktazy zmniejsza się naturalnie wraz z wiekiem.
Czytaj więcej: Badanie na owsiki - kiedy należy je przeprowadzić?
Produkty wolne od laktozy – co mogą jeść alergicy?
Podstawą diety dla osób z alergią na laktozę jest całkowite wyeliminowanie lub znaczne ograniczenie produktów mlecznych. Na szczęście istnieje szeroki wybór produktów bezlaktozowych i niskoslaktozowych, które mogą bezpiecznie spożywać alergicy.
Do bezpiecznych produktów należą m.in. produkty roślinne, takie jak mleka roślinne (sojowe, ryżowe, migdałowe, owsiane), sery roślinne, jogurty roślinne, masło orzechowe czy ziemniaczane. Ponadto nie należy zapominać o owocach, warzywach, kaszach, makaronach, rybach, mięsie oraz pieczywie bezlaktozowym.
Warto również sięgać po produkty mleczne po obróbce enzymatycznej, które zawierają znacznie mniejsze ilości laktozy, np. niektóre sery dojrzewające, jogurty i kefiry. Należy jednak sprawdzać zawartość laktozy na etykietach.
Dobrym sposobem na ułatwienie trawienia niewielkich ilości laktozy jest dodatek preparatów laktazy do potraw mlecznych. Umożliwia to spożywanie ograniczonych ilości nabiału bez dolegliwości.
"Alergia na laktozę" u niemowląt – charakterystyczne oznaki
Alergia na laktozę może się również ujawnić już u niemowląt karmionych mlekiem modyfikowanym lub naturalnym. Wówczas objawy trochę różnią się od tych u dorosłych i mogą być trudniejsze do zinterpretowania.
Najczęstsze oznaki nietolerancji laktozy u niemowląt to:
- Uporczywy płacz, niezadowolenie
- Wzdęcia, uporczywe kolki
- Rozlana, luźna biegunka o charakterystycznym, kwaśnym zapachu
- Zaparcia naprzemienne z biegunkami
- Wymioty po karmieniu
- Opóźniony wzrost i niedostateczny przyrost masy ciała
Objawy te często są mylone z kolkami niemowlęcymi czy alergią na białka mleka krowiego. Dlatego w przypadku uporczywych dolegliwości niezbędna jest szybka diagnostyka i ustalenie przyczyny.
Jeśli zostanie zdiagnozowana nietolerancja laktozy, należy zmienić niemowlęciu mleko na preparat bezlaktozowy lub mleko roślinne, odpowiednio modyfikowane, zalecone przez lekarza.
Badania diagnostyczne w przypadku podejrzenia "alergii na laktozę"
Rozpoznanie alergii na laktozę nie jest skomplikowane i opiera się na wynikach kilku podstawowych badań. Oto najczęściej stosowane metody diagnostyczne:
Test obciążenia laktozą – pacjent wypija określoną ilość płynu zawierającego laktozę, a następnie oznacza się poziom glukozy we krwi. Jeśli laktoza nie jest trawiona (brak przyrostu glukozy), to zespół objawów jelitowych potwierdzi nietolerancję.
Test oddechowy – jest najbardziej miarodajny. Pacjent przyjmuje dawkę laktozy, po czym bada się stężenie wydychanego wodoru i metanu. Przy złym trawieniu laktozy wzrasta wydzielanie tych gazów.
Badania genetyczne – tylko u niemowląt. Pozwalają na wykrycie wrodzonego niedoboru enzymu laktazy.
Podsumowanie
Alergia na laktozę jest powszechnym schorzeniem wynikającym z niedoboru enzymu rozkładającego laktozę. Alergię na laktozę objawia się dolegliwościami żołądkowo-jelitowymi jak wzdęcia, bóle brzucha i biegunka po spożyciu nabiału. Mimo pewnych ograniczeń, osoby z tą nietolerancją mają szeroki wybór produktów bezlaktozowych i niskoslaktozowych.
Rozpoznanie stawiane jest na podstawie testów obciążeniowych, oddechowych lub genetycznych. Choć alergia na laktozę wymaga pewnych zmian dietetycznych, przy odpowiednim postępowaniu i dostosowaniu nawyków życia z tą przypadłością może być komfortowe. Istnieją także domowe sposoby na złagodzenie dolegliwości.
