Przeszczep jelit, znany również jako przeszczep mikrobioty jelitowej (FMT), to nowoczesna metoda lecznicza. Polega na przeniesieniu zdrowych bakterii z jelit dawcy do organizmu biorcy. Jest szczególnie skuteczna w walce z zakażeniami bakteryjnymi. Stosuje się ją głównie przy nawrotowych infekcjach Clostridioides difficile. Zabieg można wykonać na kilka sposobów - doustnie lub endoskopowo.
Najważniejsze informacje:- Skuteczność metody sięga 90-94% w leczeniu zakażeń C. difficile
- Pomaga pacjentom z osłabionym układem odpornościowym
- Wspomaga leczenie IBS, choroby Leśniowskiego-Crohna i cukrzycy
- Jest zabiegiem o niskim ryzyku powikłań
- Wymaga odpowiedniego przygotowania pacjenta przed procedurą
- Można ją przeprowadzić w formie kapsułek lub przez endoskopię
Czym jest przeszczep jelit?
Przeszczep jelit to zaawansowana procedura medyczna, polegająca na przeniesieniu zdrowej mikroflory jelitowej od dawcy do organizmu biorcy. Ta innowacyjna metoda lecznicza wspomaga odbudowę naturalnej flory bakteryjnej pacjenta. Zabieg wykonuje się głównie u osób z nawracającymi infekcjami bakteryjnymi.
Należy rozróżnić klasyczny przeszczep jelit od transplantacji mikrobioty jelitowej (FMT). FMT, znany również jako przeszczep mikrobioty kałowej, skupia się wyłącznie na przeniesieniu bakterii jelitowych, podczas gdy klasyczny przeszczep dotyczy całego narządu.
- Klasyczny przeszczep jelit - transfer całego narządu
- Przeszczep flory bakteryjnej - transfer wyłącznie mikroorganizmów
- Transfer mikrobioty kałowej - najprostsza forma przeszczepu mikrobioty
Wskazania do wykonania przeszczepu jelit
Głównym wskazaniem do wykonania przeszczepu jelit jest nawracające zakażenie bakterią C. difficile. Zabieg zaleca się również pacjentom z poważnymi zaburzeniami trawienia.
Transplantacja mikrobioty jelitowej pomaga osobom z osłabionym układem odpornościowym. Jest szczególnie skuteczna u pacjentów po chemioterapii.
Choroba | Objawy | Skuteczność leczenia |
Zakażenie C. difficile | Biegunka, gorączka, ból brzucha | 90-94% |
Zespół jelita drażliwego | Wzdęcia, zaparcia, biegunki | 70-80% |
Choroba Leśniowskiego-Crohna | Stan zapalny jelit, bóle brzucha | 60-75% |
Czytaj więcej: Choroby pasożytnicze: 9 najgroźniejszych infekcji. Jak się chronić?
Jak przebiega kwalifikacja do zabiegu?
Kwalifikacja do przeszczepu jelit rozpoczyna się od szczegółowej konsultacji lekarskiej. Specjalista przeprowadza dokładny wywiad medyczny i zleca niezbędne badania. Proces wymaga również oceny psychologicznej pacjenta.
- Konsultacja z gastroenterologiem
- Wykonanie podstawowych badań krwi
- Badania mikrobiologiczne stolca
- Ocena stanu odżywienia
- Konsultacja psychologiczna
Przygotowanie do przeszczepu krok po kroku
Przygotowanie do transplantacji mikrobioty jelitowej rozpoczyna się na 4 dni przed zabiegiem. Pacjent otrzymuje wankomycynę w celu eliminacji patogennych bakterii.
Przeszczep mikrobioty kałowej wymaga dokładnego oczyszczenia jelit. Proces ten rozpoczyna się dzień przed planowanym zabiegiem.
Dieta przed przeszczepem jelit powinna być lekkostrawna i uboga w błonnik. Pacjent powinien unikać produktów wzdymających i ciężkostrawnych. Na 24 godziny przed zabiegiem zaleca się dietę płynną.
Szczególną uwagę należy zwrócić na higienę osobistą. Zaleca się dokładną kąpiel w przeddzień zabiegu.
Niezbędne badania przedoperacyjne
Przed przeszczepem jelit konieczne jest wykonanie kompleksowych badań. Ich wyniki muszą być aktualne - nie starsze niż 7 dni.
- Morfologia krwi z rozmazem
- Badania krzepliwości krwi
- Próby wątrobowe
- Badanie moczu
- EKG serca
- RTG klatki piersiowej
Jak wygląda zabieg przeszczepu jelit?
Przeszczep jelit rozpoczyna się od odpowiedniego ułożenia pacjenta na stole zabiegowym. Następnie lekarz wprowadza endoskop do przewodu pokarmowego. Cała procedura trwa zazwyczaj od 30 do 60 minut.
Podczas transplantacji mikrobioty jelitowej specjalista podaje przygotowany wcześniej materiał. Zawiesina zawiera wyselekcjonowane bakterie od zdrowego dawcy. Całość jest monitorowana przez zespół medyczny.
Zabieg przeprowadza się w znieczuleniu miejscowym lub ogólnym. Wybór rodzaju znieczulenia zależy od metody wykonania przeszczepu i stanu pacjenta.
Metody przeprowadzania zabiegu
Przeszczep mikrobioty kałowej można wykonać na kilka sposobów. Wybór metody zależy od stanu pacjenta i preferencji lekarza.
Metoda | Opis | Zalety |
Kapsułki doustne | Przyjmowanie specjalnie przygotowanych kapsułek | Nieinwazyjna, wygodna dla pacjenta |
Kolonoskopia | Podanie materiału przez dolny odcinek przewodu pokarmowego | Precyzyjna aplikacja, szybkie efekty |
Gastroskopia | Wprowadzenie materiału przez górny odcinek przewodu pokarmowego | Skuteczna przy problemach z dolnym odcinkiem jelit |
Rekonwalescencja po przeszczepie
Powrót do zdrowia po przeszczepie jelit trwa zwykle kilka dni. Pacjent może wrócić do domu już następnego dnia po zabiegu.
Po transplantacji mikrobioty jelitowej ważne jest unikanie antybiotyków. Mogą one zaburzyć proces adaptacji nowej mikroflory.
Dieta w pierwszym tygodniu powinna być lekkostrawna i bogata w błonnik. Zaleca się spożywanie produktów fermentowanych i probiotycznych. Należy unikać alkoholu i produktów ciężkostrawnych.
Aktywność fizyczna powinna być stopniowo zwiększana. Przez pierwszy tydzień należy unikać intensywnego wysiłku.
Możliwe powikłania pozabiegowe
Po przeszczepie jelit mogą wystąpić przejściowe dolegliwości żołądkowo-jelitowe. Najczęściej są to wzdęcia, biegunka lub zaparcia. Objawy te zazwyczaj ustępują w ciągu kilku dni.
Zapobieganie powikłaniom polega głównie na przestrzeganiu zaleceń lekarskich. Kluczowe jest stosowanie odpowiedniej diety i regularne przyjmowanie przepisanych leków.
Koszty i dostępność zabiegu
Przeszczep flory bakteryjnej w Polsce wykonuje się w wyspecjalizowanych ośrodkach medycznych. Koszt prywatnego zabiegu waha się od 3000 do 5000 złotych.
Transfer mikrobioty kałowej jest coraz bardziej dostępny w większych miastach. Liczba ośrodków wykonujących zabieg systematycznie rośnie.
Refundacja przeszczepu jelit obejmuje pacjentów z nawracającym zakażeniem C. difficile. NFZ pokrywa koszty zabiegu po spełnieniu określonych kryteriów. Wymagane jest skierowanie od specjalisty gastroenterologa.
Obecnie w Polsce przeszczep mikrobioty jelitowej wykonuje się w 15 ośrodkach. Największe doświadczenie mają placówki w Warszawie i Poznaniu.
Co musisz zapamiętać o przeszczepie jelit?
Przeszczep jelit to skuteczna metoda leczenia, szczególnie przy nawracających infekcjach bakteryjnych. Procedura jest bezpieczna, a jej skuteczność w przypadku zakażeń C. difficile sięga nawet 94%. Zabieg można wykonać na kilka sposobów, w tym poprzez przyjmowanie specjalnych kapsułek lub podczas kolonoskopii.
Kwalifikacja do zabiegu wymaga szczegółowych badań i konsultacji. Proces przygotowawczy trwa około tygodnia i obejmuje specjalną dietę oraz kurację antybiotykową. Po transplantacji mikrobioty jelitowej pacjent może wrócić do domu już następnego dnia.
Zabieg jest refundowany przez NFZ dla pacjentów z określonymi wskazaniami medycznymi. Koszt prywatnego przeszczepu mikrobioty kałowej wynosi od 3000 do 5000 złotych. W Polsce działa już 15 ośrodków specjalizujących się w tego typu zabiegach, co znacznie ułatwia dostęp do tej formy terapii.